1. Katılım Endeksi deyip duruyoruz ama @borsaistanbul hazır bünyesine almışken Katılım Endeksi kriterlerini etraflıca flood şeklinde bir yazayım. Arşiv olsun.


Evet, Katılım Endeksi, olmasaydı borsada işlem yapmak ve yatırım yapmak caiz olmayacaktı. Bu, burda dursun. Önermemiz bu. Bunu doğrulamak için de Katılım Endeksi'nin yapısına bakmamız gerekiyor. İslamî hisse senedi endeksleri, İslamî ilkelere uygun olarak belirlenen alanlarda faaliyet gösteren şirketler baz alınarak oluşturulan endekslerdir. ABD, İngiltere, Malezya, Endonezya vs ülkelerde de devam eden bir uygulamaları mevcuttur. Ülkemizde İslamî endeksin adı ise risk paylaşımı modelini esas almasına atıfla ''Katılım" Endeksi olarak belirlenmiştir.

Bu endekslere ait şeriat standartlarını ise kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan @AAOIFI_ORG İslami Finansal Kurumlar için Muhasebe ve Denetim Organizasyonu, dünyaca ünlü alimlerle uzun çalıştaylar sonucu belirlemiştir. İslami endeksler için belirlenen tarama kriterleri, Müslüman yatırımcıların faiz ve haram faaliyetlerden kaçınma taleplerinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Her bir İslami endeks, kendi şer’i danışma kurulu tarafından onaylanan kurallara ve düzenlemelere tabidir.

Katılım Endeksi, İslami yatırım kriterleri gereğince, faizli yatırım araçlarından uzak duran yatırımcıların gönül rahatlığıyla öz kaynak yatırımı yapabileceği hisse senetlerinin fiyat ve getiri performanslarının ölçülmesi ve izlenmesi amacıyla oluşturulmuştur. Ülkemizdeki Katılım Endeksi, 2011 yılından Kasım 2021'e kadar @TkbbOrgTr Danışma Kurulu rehberliğinde @bizim_menkul aracılığıyla belirlenip duyuruluyordu. Şimdi ise @borsaistanbul bünyesine alınarak daha güncel ve etkin bir şekilde hesaplanmaya devam edecek.

Katılım Endeksi'nin diğer endekslerden farkı, ona İslamî ilkeler doğrultusunda rehberlik eden Danışma Kurulu'nun varlığıdır. Nitekim, BİST Katılım Endeksi'ne alınacak şirketler için de Danışma Kurulu ile işbirliği yapıldı.

BİST Katılım Endeksi'nde yer alacak payların seçim kriterleri TKBB bünyesinde oluşturulan Danışma Kurulu'nun oluşturduğu "Pay Senedi İhracı-Alım Satım Standardı" esas alınarak belirlendi:

İncelemek için: Pay Senedi İhracı-Alım Satım Standardı (TIKLAYIN)

Standarttaki kriterlere göre bazı verilerin halka açık olmaması sebebiyle KAP sistemi üzerinden oluşturulan soru formlarıyla ilgili veriler, şirketlerden talep edildi.

Bu süreçte soru formlarına ilişkin şirketlerin varsa soruları Danışma Kurulu'na iletildi ve Danışma Kurulu'ndan gelen yanıtlara göre formları doldurmaları veya düzeltmeleri sağlandı. İdeal netlik ve şeffaflığa ulaşmak için de şirketlere soru formlarında verecekleri yanıtlara yardımcı olmak için her soruya ilişkin detaylı açıklamalar içeren kılavuz ve "Sıkça Sorulan Sorular" dokümanları oluşturulup şirketlerle paylaşıldı. Şirketlerden gelen sorular ve yanıtlara göre kılavuzlar da güncellendi. Bu kılavuz da herkese açık paylaşılmış durumdadır:👇

Katılım Endeksleri Soru Formları Kılavuzu (TIKLAYIN)
Pay Senedi İhracı ve Alım Satım Standardı (madde 1.1) yazılan (İslamî) katılım prensiplerine uygun OLMAYAN faaliyetler aşağıda verilmiştir. Buna göre;

1. Esas Sözleşme Kriteri: Şirket sözleşmesinde bu faaliyetlerin yazılı olduğu şirketler kapsam dışı kalır.



2. Pazar Kriteri: Payları Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Alt Pazar'da işlem GÖRMEYEN şirketler kapsam dışı kalır.

3. İmtiyazlı Paylar Kriteri: Kâr ve tasfiye payı imtiyazı olarak maddi açıdan ve doğrudan diğer pay sahipleri aleyhine imtiyazlı olan şirketler kapsam dışı kalır.

4. Mali Tablo Kriteri: Bu aşağıda sayılan en üst eşiklerin en az birini aşan şirketler kapsam dışı bırakılır. Bunun tespiti direkt mali tabloları incelenerek olmuyor çünkü dipnotlarda ve tablolarda yazılmayan birçok detay soru formları aracılığıyla soruluyor...


5. Katılım Esası Kriteri: Esas sözleşmesinde katılım standartlarına uygun faaliyetlerde beyan eden şirketler endeks kapsamına uygun bir pazarda işlem görmeleri halinde ilave hiçbir kritere bakılmaksızın doğrudan Katılım Endeksi'ne alınabilir.

6. Eksik Veri Kriteri: Değerleme günü itibariyle KAP soru formlarına giriş yapmamış veya eksik yapmış şirketlerle ilgili mali tablosunu KAP'ta ilan etmeyen şirketlerin muhafazakar yaklaşım benimsenerek endeks kriterlerini sağlamadığı varsayılarak kapsam dışı bırakılır. Endeks kapsamındaki bir şirket, mali tablo kriterlerindeki tüm oranlarda olmak üzere bir önceki dönemsel değerlemede eşik değeri aşmamış oranların mevcut dönemsel değerlemede eşik değerin %10 fazlasını aşmaması şartıyla bir sonraki döneme kadar endekste kalmaya devam edebilir. Önceki dönemsel değerlemede eşik değeri aşmış oranların eşik değeri tekrar aşmaları durumunda söz konusu şirket payları endeks kapsamından çıkarılır.

Yani normal eşik değerlerin en fazla ulaşabileceği oranlar şunlardır:
%5 > %5,5 / %33 > %36.3

Sonrasında kapsam dışı kalır. 7. Konsolide ve Denetimden Geçmiş Mali Tablo Kriteri: Şirket konsolide mali tablo hazırlıyorsa eşik oranların hesaplamalarında söz konusu tutarları kullanılır. Sınırlı dahi olsa denetimden geçmiş en son mali tablo verileri esas alınır.
İşte Katılım Endeksi, tüm bu yoğun denetim ve inceleme sürecinin sonunda oluşturularak uygun şirketler alınır. Ve bu süreç artık Borsa İstanbul bünyesinde gerçekleştirilecek. Bu kriterlere göre şu anda 165 şirket caiz

Şu anda Borsa İstanbul tarafından hesaplanan 5 Katılım Endeksi bulunuyor: Bunlar sırasıyla;

#XKTUM
#XK100
#XK050
#XK030
#XKSRDK

Katılım endeksleriyle ilgili tüm güncel bilgi, doküman ve duyurulara şu adresten ulaşabilirsiniz, yer imlerine ekleyin derim:

Borsa İstanbul Katılım Endeksi Sayfası (TIKLAYIN)

Peki Borsa İstanbul, Katılım Endeksleri'ni hesaplamaya başlayarak neyi amaçlıyor?


Son olarak da Katılım Endeksi kriterlerini sağlayan son güncel (Kasım, 2021) caiz hisseleri de paylaşmış olayım.

Floodu Twitter'dan Okuyun! (TIKLAYIN)

Tüm Güncel Caiz Hisseler (TIKLAYIN)









Merhaba dostlar, bugün Katılım Endeksi onaylı listede bulunup içki satışı yapan THYAO ve PGSUS hakkında sorulan soruyu cevaplamaya çalışacağım. İçki satışı olduğu halde nasıl helal oluyor?




Öncelikle borsa konusunda sorulan soruların %95'inde olduğu gibi bir defa bu soru, yanlış? Çünkü borsada Katılım Endeksi kriterlerinin hepsini sağlayan tek bir şirket var, o da Albaraka Türk'tür. Dolayısıyla tek helal hisse budur. Katılım Endeksi kriterlerini sağlayan diğer tüm hisseler, helal değil ancak caizdir. Caiz olan, helal olabilir, müstehap olabilir, mekruh olabilir.

Her helal caizdir ama her caiz helal değildir.

Bir şirketin Katılım Endeksi onayı alabilmesi yani caiz olabilmesi için önce FAALİYET ALANI ve sonra da FİNANSAL RAPORLAR yönünden İslam'ın meşru gördüğü sınırlarda olması gerekir.

Konuyu önce bu şekilde temellendirdikten sonra şimdi Katılım Endeksi'nde ANA FAALİYET ALANI şu aşağıdaki işler olan şirketlerin olmadığını yazalım: Nedir onlar?

ANA FAALİYETİ; -faize dayalı finans, ticaret, hizmet, aracılık, alkollü içecek, kumar, şans oyunu, domuz eti ve benzer gıda, turizm, eğlence, basın, yayın, reklam, tütün mamulleri, silah, vadeli altın, gümüş ve döviz ticareti yapan şirketler, KATILIM ENDEKSİ ONAYINI ALAMAZ.

Mesela Anadolu Efes veya Tuborg, ana faaliyeti içki satışı olduğu için faaliyet alanı kriterine takılıp finansal raporlarına bile bakmaya gerek duyulmadan elenir.

Türk Hava Yolları ve Pegasus'a baktığımızda ise bu şirketlerin asıl ana faaliyetlerinin ulaşım olduğunu görürüz. THYAO ve PGSUS şirketlerinin içki satışlarının ise sadece uluslararası yolculuklarda servis edildiğini biliyoruz. Ayrıntılı bilen katkı verebilir. Gelmek istediğim nokta şurası: Bir şirket, Katılım Endeksi kriterlerine göre ana faaliyeti DIŞINDA yukarda bahsettiğim haram olan işlerden birini veya birkaçını yapıyorsa o uygunsuz işlerden gelirine bakılır. Eğer uygunsuz gelirleri (içki, faiz, domuz eti vs) o dönemdeki gelirlerinin toplamının %5'ini geçmiyorsa caiz olarak kabul edilir.

Bu eşik değer, Dünya'daki tüm İslami endekslerin ortak özelliğidir. Ama haram. Evet, haklısınız. Şöyle bir çözüm getirmişler: ARINDIRMA. Katılım Endeksi kriterlerinden biri de arındırma yapmanın zorunluluğu. Böyle bir hisseyi alabilmek için arındırma yapmayı da kabul ediyor olmak lazım. Bu bahsettiğimiz uygunsuz geliri, toplam gelirinin % kaçına tekabül ediyorsa o oranda kârdan parasını infak etmek gerekiyor. Bu şekilde kâr etmişseniz paranızı haram olan o gelirden arındırmış olduğunuz ümit ediliyor.

Bu ruhsatlar, borsada yatırım yapmak isteyenler için geçerlidir. Eğer haramın azı da çoğu da vicdanıma sinmiyor diyorsanız ve samimiyseniz yapacağınız tek şey, borsadan uzaklaşmaktır. Eğer borsada kalmaya devam edecekseniz de bir Müslüman olarak bu ruhsatlarla amel etmek zorundasınız.